Diederik van Sonoy (*1529)
Diederik van Sonoy is een van de bekendste geuzenleiders en al vanaf het begin betrokken bij de opstand. Hij is voorstander van de harde hand en een van de meest omstreden mannen in de opstand. Geen fan van de Oranjes, maar zolang ze hetzelfde doel hebben, accepteert Van Sonoy hun leiding. Zijn carrière loopt voorspoedig, van stadhouder van Enkhuizen tot gouverneur van Noord-Holland en Waterland. Maar uiteindelijk wordt zijn hekel aan de Oranjes zijn valkuil. Van Sonoy wordt buitenspel gezet en verliest in 1588 definitief zijn macht.
Protestant in hart en nieren
Diederik van Sonoy wordt in 1529 geboren in Kalkar, in het hertogdom Kleef. Al jong bekeert hij zich tot het protestantisme, maar dient zonder problemen onder de katholieke Karel V en Filips II. In 1566 is Van Sonoy een van de Hollandse edelen die het Smeekschrift ondertekenen en aanbieden aan Margaretha van Parma.
Als Willem van Oranje in 1568 zich officieel aansluit bij de watergeuzen, geeft hij onder andere Van Sonoy de opdracht om zijn broer Lodewijk te versterken bij de Eemsmonding en de kust. Dit loopt uit op de Zeeslag op de Eems.
Gouverneur van Noord-Holland en Waterland
In 1572 wordt Van Sonoy stadhouder van Enkhuizen en benoemt Willem van Oranje hem tot gouverneur van het Noorderkwartier, oftewel Noord-Holland en Waterland. Nadat Enkhuizen zich heeft aangesloten bij de geuzen, probeert Van Sonoy samen met Jacob Cabeliau de Medemblikse kastelein Van Rijswijk over te halen om ook naar Oranje over te lopen. Van Rijswijk weigert, en Van Sonoy laat het verder aan Cabeliau over.
Een jaar later, in 1573, leidt hij de geuzen als Alkmaar belegerd wordt door de Spanjaarden. Van Sonoy laat de boel onder water zetten en het Spaanse beleg mislukt. Als kort daarna de Spanjaarden ook nog de Slag op de Zuiderzee verliezen is het Noorderkwartier definitief voor Oranje.
Regeren met grof geweld
Van Sonoy gaat niet zachtzinnig te werk. Katholieken in zijn gebied worden vervolgd en terechtgesteld. Van Sonoy is bewezen verantwoordelijk voor de martelaren van Alkmaar en de martelaren van Ransdorp. De irritaties tussen hem en de Oranjes lopen op.
Liever een Engelsman dan nog een Van Oranje
Na de moord op Willem van Oranje in 1584 kijkt Van Sonoy naar Engeland voor een nieuwe protestantse leider. Hij gokt op Robert Dudley, graaf van Leicester en vertrouweling van de Engelse koningin Elizabeth I.
Dat pakt verkeerd uit. Eerst heeft Dudley nog de steun van de Staten van Holland, maar hij verknalt verschillende militaire acties. In 1587 wordt hij het land uitgezet door Johan van Oldenbarneveldt, dan de belangrijkste bestuurder van de Nederlandse Staten Generaal en rechterhand van prins Maurits, zoon van Willem van Oranje.
De onvermijdelijke botsing
Na het vertrek van Dudley blijft Van Sonoy zich verzetten tegen de Staten van Holland in het algemeen en Van Oldenbarneveldt en Maurits in het bijzonder. Maurits is het zat en trekt in 1588 richting Medemblik, waar Van Sonoy dan 2 jaar kastelein is, sinds de dood van Van Rijswijk. Maurits belegert Kasteel Radboud, maar komt niet verder. Pas als Van Sonoy een brief krijgt van Dudley, waaruit blijkt dat de Engelse graaf compleet afstand neemt van de Nederlanden gaat hij met Maurits om tafel.
Van Sonoy krijgt de keuze: of een eervol ontslag, of aanblijven met een stevige beperking van zijn macht. Van Sonoy kiest voor het laatste, maar de rust is van korte duur. De Medemblikkers zijn hem zat. Hij kan niet veilig over straat en voor het kasteel wordt hij regelmatig uitgescholden door de wethouders.
Ontslag en pensioen
Van Sonoy geeft het op en dient zijn ontslag in. Na bemiddeling door Elizabeth I en vanwege zijn vroegere verdiensten krijgt hij een pensioen van de Staten van Holland. Hij vertrekt naar borg Dijksterhuis, bij Pieterburen. Diederik van Sonoy overlijdt in juni 1597.
